Fan Nedir? Çeşitleri Nelerdir?
Bir basınç farkı meydana
getirerek havanın akışını sağlayan cihazlara fan denir. Sözlük anlamı
temizleyici demektir.
Fan:
·
Soğuk ya da sıcak havayı dengeli bir şekilde
savuran cihazdır.
·
Havalandırma aracı, pervane, pervane kanadı,
vantilatör diye de tanımlanır
Havanın temizlenmesi için
kullanılan elektrikle çalışan bir alettir. Fanın hareketli elemanı olan
pervanesi (kanat, çark) hava üzerinde iş yapar. Fana statik ve kinetik enerji
kazandırır. Havaya kazandırılan bu statik ve kinetik enerjilerin birbirine
oranı fanın özelliklerine bağlıdır.
Bilgisayar donanımlarının
soğutmasını sağlayan pervane şeklinde olan ekipman fanlarda vardır.
Kullanıldığı yere göre
havalandırma fanı;
·
Emme (dönüş) fanı
·
Egzoz fanı
·
Basma (besleme) fanı
Emme Fanı (Aspiratör) :
Emme fanları çalıştıkları
ortamların basıncını düşürerek görev yapar. Bu fanlar iklimlendirme iç-dış hava
karışım ile çalışan sistemlerde gereklidir, iklimlendirilen ortamdaki havanın
uygun miktarda dönmesini sağlar. Artı basınç meydana getiren sistemlerde emme
fanları, basma fanlarından daha küçük debi ile çalışır. Bu fan, ortamdaki
havayı emdiği için aspiratör olarak adlandırılır.
Egzoz Fanı:
İç- dış hava karışımı ile
çalışan, emiş fanı kullanılmayan sistemlerde bulunur. Alınan hava kadar dönüş
havasının egzoz edilmesini sağlar. Bu sistemlerde basma fanı, dış hava
alınmayan halde, sistemde meydana gelen statik basıncı karşılayacak şekilde
seçilmelidir. Dış hava alınan halde ise, egzoz fanı, alınan havadan biraz daha
düşük miktarda dönüş havasını dışarıya atarak yer içinde bir artı basınç
meydana gelmesini sağlar.
Basma, Besleme Fanı
(Vantilatör)
Bir hava kanalına bağlanan
fan kanal içerisinde artı basınç meydana getirir. Havanın hareketini sağlar. Bu
tip fanlar basma fanıdır. Basma fanı, ortamdaki havanın sirkülasyon
(devir-daim) edilmesini sağladığından vantilatör olarak adlandırılır.
Fanın hareketli elemanı olan
çarkı, hava üzerinde iş yapar ve ona statik ve kinetik enerji kazandırır.
Havaya kazandırılan bu statik ve kinetik enerjilerin birbirine oranı, fanın
türüne bağlıdır. Emiş(dönüş) fanı kullanımı, küçük sistemlerde isteğe bağlıdır;
iç-dış hava karışımı ile çalışan sistemlerde ise gereklidir.
Sabit egzoz sistemlerinin
etkisini karşılamak ve iklimlendirilen yerde artı bir basınç oluşturmak için
emiş fanı kullanılmayan sistemlerde bulunur ve alınan dış hava kadar dönüş
havasının egzoz edilmesini sağlar.
Bu hava temizleme işlemi; ortamdaki
kullanılmış havanın dışarıya atılması şeklinde ya da aspiratörün çıkışına bir
karbon filtre konularak havanın temizlenmesi sağlanıp havanın tekrardan ortama
verilmesi şeklinde gerçekleşir.
Fan Çeşitleri:
Fanlar havanın pervane
üzerinden akış doğrultusuna bağlı olarak, aksiyel fan ve radyal fan(santrifüj)
olarak gruplandırılır.
Eksenel Fanlar (Kanal tipi
fan, Aksiyel Fan)
Eksenel fanlar da hava, fan
miline paralel olarak akar ve dışarı atılır. Eksenel fanlar pervaneli
yönlendirici kanatlı ve kovanlı tip olarak gruplandırılır. Yönlendirici kanatlı
ve kovanlı eksenel fanlara boru şeklinde düzenlendikleri için kanal tipi fan
denir. Kovan ve kanatlı tip eksenel fanlar içeriye yerleştirilmiş fana direkt
bağlantılı ve dışardan boru kılıfına yerleştirilen motor ile çalıştırılır.
Kanal tip fanlar, kare ve dikdörtgen şeklinde galvanizli sacdan imal edilir.
Aksiyel Fanlar:
Aksiyel fanlar da basınç
farkı oluşturularak meydana gelen havanın hareketi eksenel yöndedir. Aksiyel
fanlar üç gruba ayrılır:
·
Pervane kanatlı tip
·
Silinfir kanatlı tip ve
·
Kılavuz silindir tip
Pervane kanatlı tip: Alçak, orta
ve yüksek basınçlı genel ısıtma, havalandırma ve klima uygulamalarında
kullanılır.
Silindir kanat tip: Alçak ve
orta basınçlı sistemlerde, kurutma ve boyama kabinlerinin egzozlarında
kullanılır.
Kılavuzlu silindir tip:
Alçak statik basınçlı, büyük hava debileri için kullanılır.
Santrifüj (Merkezka, Radyal
fan) Fanlar
Santrifüj fanlar kanat
tasarımına göre sınıflandırılır. Hava santrifüj fan pervanesinin (çarkın) bir
veya her iki tarafından emilir. Fan miline dik bir açı ile basılır. Santrifüj
fan pervanesi salyangoz (scrool) ya da fan gövdesi denilen koruyucu (muhafaza)
ile çevrilidir. Çarktan (pervaneden) basılan hava salyangozun çıkış ağzından
geçerek dışarıya atılır. Bu koruma yalıtılmış bir kabin içine
yerleştirildiğinde klima santrallerinin fan bölümü meydana getirir.
Radyal Fanlar:
Radyal fanlarda basınç farkı
meydana getirilerek oluşan havanın hareketi eksenel yönde olmayıp santrifüj
(merkezkaç) kuvveti doğrultusundadır.
Radyal fanlar dört gruba
ayrılır.
·
Radyal (eğimsiz) tip
·
Öne eğimli kanatlı tip
·
Geriye eğimli kanatlı tip
·
Aerodinamik kanatlı tip
Hücreli Fan
Büyük alışveriş merkezleri,
yemek salonları gibi kapalı alanların hava sirkülasyonunu sağlamak için kapalı
alanlarda çok büyük fanlar kullanılmaktadır. Bu fanlardan en çok tercih edilen
hücreli fanlardır. Hücreli fan, kapalı alanlarda içerideki kirli havayı dışarı
atar, dışarıdaki temiz havayı içeri çeker.
Hücreli fan, salyangoz
fandan pek farklı değildir. Salyangoz fanı hava temizlemek için yeni ekipmanlar
takılarak bir hücre içerisine saklamaktır. Hücreli fanlar eskiden
kullanılmamaktaydı.
+90 212 343 50 40
+90 553 343 50 40
Yorumlar
Yorum Gönder