Soğutmanın
genel tanımı kısaca “bir maddenin veya ortamın sıcaklığını, o madde veya ortamı
çevreleyen ortamın sıcaklığının altına indirmek ve orada muhafaza edebilmek
maksadı ile madde veya ortamın ısısının alınması işlemi” olarak yapılabilir.
Soğutmayı başka bir şekilde tanımlamak istersek soğutma madde veya ortamın ısısının düşürülmesi için ısıyı başka bir yere iletme suretiyle maddenin ısısının düşürülmesi işlemidir.
Soğutma Prensip Ve Yöntemleri
Aşağıdaki Gibi Açıklanabilir:
-
Katı maddelerin erime gizli ısısını kullanarak soğutma
-
Sıvı maddelerin gazlaşma gizli ısısını kullanarak soğutma
- Süblimleşme gizli ısısını kullanarak soğutma
-
Dondurucu karışımlar kullanarak soğutma
-
Mekanik yöntemler ile soğutma
Soğutma Çevirimi Nedir?
Soğutma çevrimi, ısıyı emen soğutucu bir
akışkanın sonrasında yayması sonucu oluşan ısı değişiklikleri olarak
tanımlanabilir. Bu ısı değişiklikleri bir soğutucu içinde gerçekleşir. Çevrim
döngüsü şu şekilde ifade edilebilir:
Çevrim Döngüsü Şu Şekilde İfade Edilebilir;
Alçak basınçtaki soğutucu
akışkan kompresör tarafından yüksek basınca çıkartıldıktan sonra kondensere
yollanır. Kondenserde yoğuşma oluşturularak genleşme valfine yollanır ve burdan
geçirilerek alçak basınçlı sıvı haline dönüştürülür. Buradan da evaparator
vasıtası ile soğutma gerçekleştirilir.
Soğutma Çevrimi Şeması;
·
Kondansör (Yoğuşturucu)
·
Genişleme Vanası (Kısılma Vanası olarak da rastlanabilir)
· Evaporatör (Buharlaştırıcı)
Soğutma ve Soğutucu Akışkanlar
Soğutucu Akışkanların Sahip Olması Gereken Özellikler:
- Buharlaşma
sıcaklığı oldukça düşük olmalıdır.
- Kimyasal olarak
ayrışma ve yanma olmamalı. Ayrıca zehirli olmamalı ve metal yüzeylerle temasta
reaksiyona girmemelidir.
- Düşük güçlerde
çalışabilmelidir.
- Maliyetleri düşük
olmalı ve kolaylıkla temin edilebilmelidir.
- Düşük güçlerde
çalışabilmelidir.
- İçinden geçtiği
boruyu ya da sistemi paslandırmamalıdır.
Freonlu Soğutma Sistemlerinde En Çok Hangi Soğutma Akışkanları Kullanılır;
Bu uygulamalarda, ısının
düşük sıcaklıktaki kaynaktan, yüksek sıcaklıktaki ortama yollanması ile
depolama alanları ya da yaşam alanları soğutulur. Isı normalde yüksek
sıcaklıktan, düşük sıcaklığa doğru hareket etmektedir. Bu yüzden yapılan
uygulamalarda yalıtımın önemi çok büyüktür. Bu nedenle düşük ısı iletim
katsayısına sahip yalıtım malzemeleri kullanılır. Günümüz sistemlerinde sıkça
kullanılanların başında poliüretan gelir. Yalıtım, soğutulmuş alandaki düşük
sıcaklığı korumak ve düşük sıcaklığa ulaşmak için gerekli enerji ve gücü
düşürmek için kullanılır. Soğutma çevriminin çalışma prensibi, matematik olarak
Sadi Carnot tarafından 1824′de bir ısı makinesi ile tanımlanmıştır. En genel
haldeki soğutucu sistemler, faz değişimli ısı pompasını temel alan çevrimi
kullanır, bununla beraber absorbeli (soğurmalı) ısı pompaları da uygulamaların birçoğunda
kullanılır.
R401AR22, R124 ve R152a’dan oluşan (ağırlıkça sırasıyla %52
/ 33 / 15 oranında) ve R12 için alternatif kabul edilen zeotropik bir
karışımdır. HCFC içerdiğinden nihai bir alternatif olmayıp 2030 yılına kadar
kullanılabilecektir.
R402AR22, R125 ve R290′dan oluşan (ağırlıkça sırasıyla %38
/ 60 / 2 oranında) ve R502 için alternatif kabul edilen zeotropik bir
karışımdır. HCFC içerdiğinden nihai bir alternatif olmayıp 2030 yılına kadar
kullanılabilecektir.
R404AR125, R134a ve R143a’dan oluşan (ağırlıkça sırasıyla
%44 / 4 / 52 oranında) ve R502 için alternatif kabul edilen zeotropik bir
karışımdır. HCFC içerdiğinden nihai bir alternatif olmayıp 2030 yılına kadar
kullanılabilecektir.
R407A / R407B / R407C: R32, R125 ve R134a’dan oluşan (ağırlıkça sırasıyla %20 / 40 /40, %10 / 70 / 20 ve % 23 / 25 / 52 oranlarında) ve R502 için alternatif kabul edilen zeotropik bir karışımlardır.
R407A / R407B / R407C: R32, R125 ve R134a’dan oluşan (ağırlıkça sırasıyla %20 / 40 /40, %10 / 70 / 20 ve % 23 / 25 / 52 oranlarında) ve R502 için alternatif kabul edilen zeotropik bir karışımlardır.
R410AR32 ve R125′den oluşan (ağırlıkça %50 / 50 oranında)
ve R22 için alternatif kabul edilen yakın azeotropik bir karışımdır. Teorik
termodinamik özellikleri R22 kadar iyi değildir. Ancak ısı transfer özelliği
oldukça iyidir. R22 – R410A dönüşümünde sistemin yeniden dizayn edilmesi
gerekmektedir. Bu değişim yapıldığı taktirde sistem verimi R22′ye göre %5 daha
iyi olmaktadır. Sera etkisinin yüksek olması en büyük dezavantajıdır.
R500R500, R12 ve R152a’dan oluşan bir azeotropik bir
karışımdır. Karışım oranı ağırlıkça % 73.9 R12, % 26.2 R152a’dır. Düşük oranda
R12′ye alternatif olarak kullanılmaktadır. R12′ye göre daha iyi COP değerine ve
% 10 – 15 daha yüksek hacimsel soğutma kapasitesine sahiptir.
R502R502, R22 ve R115′den oluşan bir azeotropik bir
karışımdır. Karışım oranı ağırlıkça % 48.8 R22, % 51.2 R115′tir. En çok
kullanıldığı alan soğuk taşımacılık ve ticari soğutuculardır. CFC içerdiğinden
üretimi durmuştur. Düşük sıcaklıklarda yüksek hacimsel soğutma kapasitesine
sahiptir. –20, –40 ° C aralığında R22′den % 1 ile % 7 arasında daha yüksek
olmaktadır. COP değeri çalışma koşullarına bağlı olarak R22′den %5 – 15 daha
düşüktür.
R507R507, R125 ve R134a’dan oluşan (ağırlıkça %50 / 50
oranında) R502 için kabul edilen bir alternatiftir.
+90 212 343 50 40
+90 553 343 50 40
Yorumlar
Yorum Gönder